1.Dünya Savaşı








1.Dünya Savaşı

I. Dünya Savaşı veya Birinci Cihan Harbi, 28 Temmuz 1914 tarihinde Avrupa'da başlamış, ancak dünyanın dört bir yanındaki ülkelerin katılması ve diğer kıtalardaki sömürgelere de yayılması nedeniyle "Dünya Savaşı" olarak adlandırılmıştır. 1914'te başlayan savaş 1918 yılında sona ermiştir. Birinci Dünya Savaşı, Avrupa'da dört merkezi devlete karşı, Avrupa ve diğer kıtalarda bulunan yirmi beş devletin giriştiği, o tarihe kadar görülmemiş ilk dünya savaşıdır. I. Dünya Savaşı Avrupa'da ittifak veya merkezi devletler diye adlandırılan Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı Devleti ile itilaf devletleri diye adlandırılan İngiltere, Fransa, Rusya ve ABD önderliğindeki diğer başka devletler arasında gerçekleşmiştir. Savaşa sonradan Japonya,Yunanistan,Sırbistan ve Romanya da katıldı. 19. yüzyıl ile 20. yüzyılın başlarında meydana gelen olay ve gelişmelerin bir sonucudur.

I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin askerî haraketleri Osmanlı Cephesi (Birinci Dünya Savaşı) maddesinde açıklanmaktadır. 30 Ekim 1918'de Osmanlı Devleti Mondros Mütarekesi'ni imzalayarak savaştan çekilmiştir.

Savaşın Nedenleri; 19. yy. ile 20. yy. başlarında meydana gelen olay ve gelişmelerin bir sonucudur. Bu yüzden savaşın nedenlerini bu dönemde aramak gerekir. 1815’te yapılan Viyana Kongresi ile Avrupa’ya geniş anlamda dünyaya yeni bir statü getirilmiş ve buna göre güçler dengesi kurulmuştur. Ancak özellikle 1870 Sedan savaşı ile Almanya ve İtalya’nın birliklerini kurmaları, bunların büyük devletler olarak devletler arası ilişkilerde yer almak için girişimlerde bulunmaları, Viyana Kongresi statükosunu ve güçler dengesini büyük ölçüde değiştirmişti. Bundan sonrası ise yeniden bir dengenin kurulması girişimlerine, o da Avrupa’da yeni blokların ortaya çıkmasına ve bunların birbiriyle çatışmasına yol açmıştır. Bloklar arasındaki gerginlik de karşılıklı silahlanmaya yol açmıştır. Bu da “silahlı barış” dönemini ortaya çıkarmıştır. Bu dönemde bloklar ve devletler arası ilişkilerde çok yönlü gelişen çatışmalar gerginliği daha da arttırmış ve devletleri bir savaşın eşiğine getirmiştir. Bu genel çerçeve içinde I. Dünya savaşının nedenleri çeşitli ekonomik, siyasi, askeri gelişmelere dayanmaktadır. Bu arada bunlara büyük devletlerin çıkar hesaplarını da eklemek gerekir.

 

İtilaf Devletleri:
Birleşik Krallık Britanya
Fransa Fransa
İtalya
Rusya Çarlığı
Sırp Krallığı
Birleşik Devletler
Belçika Krallığı
Avustralya
Yeni Zelanda
İttifak Devletleri:
Alman İmparatorluğu
Avusturya-Macaristan
Bulgaristan Krallığı
Osmanlı İmparatorluğu
Kumandanlar
II. Nikolay
Ferdinand Foch
Herbert Henry Asquith
Victor Emmanuel III
Woodrow Wilson
Franz Josef I
William II
V. Mehmet
Ferdinand
İngiltere: Bilindiği gibi İngiltere Almanya’nın gelişen ekonomisinin dünya pazarını ele geçirmesinden ve askeri yönden güçlenmesinden diğer büyük devletler gibi endişelenmekteydi. Nitekim Almanya 1890’lardan sonra izlediği politikayla Güneydoğu Avrupa ve ön Asya’yı etkisi altına almıştı. Afrika ve Uzakdoğu’da da girişimleri vardı. Böylece Almanya İngiltere için denizlerde güçlü bir rakip ve Avrupa’da dengeyi bozan bir unsur haline gelmişti. Bu da İngiltere’nin güvenliği ile Hindistan yolu ve deniz aşırı çıkarları yönünden tepkisine yol açmıştı. Bu nedenle İngiltere Almanya’nın güç ve etkinliğinin azalmasını istiyordu.

Fransa: Yanı başında güçlü bir Almanya’nın varlığından güvenliği açısından endişelenmekteydi. Diğer taraftan 1870’ten beri Almanya’dan öç almak için Alsace-Lorenne’i ele geçirmek istiyordu. Bu nedenle çıkabilecek bir savaşta müttefikleriyle birlikte Almanya’nın parçalanmasının hesabı içindeydi.

Rusya: Batı sınırında Almanya’nın bir güç olarak belirmesinden rahatsız olan ve Doğu Avrupa’da Pan-Slavist emellerine set çekmesinden, bu arada Pan-Germenizm’in tehlike haline gelmesinden memnun değildi. Bu nedenle Almanya’yı ve ona dayanan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nu yıkarak bu tehlikeyi ortadan kaldırmak ve bütün Slavları Rus egemenliği altına alabilmek istiyordu. Bunlardan başka özellikle İngiltere’nin karşı çıkmasından dolayı bir türlü alamadığı İstanbul ve Boğazları İngiltere ve Fransa’nın müttefiki olmasından yararlanarak ele geçirmeyi planlıyordu.

Almanya: Ekonomik ve siyasi yönden dünyada daha etkin bir hale gelmek istiyordu. Özellikle doğuya doğru genişlemek Alman artık nüfusunu bu yörelere yerleştirmek ve yeni pazarlar ele geçirmek düşüncesindeydi.

Avusturya-Macaristan: Avrupa’nın gittikçe güçten düşen bu devleti kendisine en büyük zararın Pan-Slavizm’den geleceğini anlamıştı.Özellikle Sırbistan’ın büyük iddialarla harekete geçmesinin ve Rusya’nın bu devleti desteklemesinin kendisi için tehlike olduğunu görmüştü.Bu nedenle Sırbistan’ı ortadan kaldırarak doğuya doğru genişlemek ve Rus etkisini Balkanlardan uzaklaştırmak istiyordu.

İtalya: Üçlü ittifak bloğu içinde yer almasına rağmen gizlice Fransa ile anlaşmıştır. Amacı Avusturya’nın egemenliğinde kalmış olan İtalya topraklarını kurtarmak, Akdeniz ve çevresinde yeni sömürgeler elde etmektir.

Görüldüğü gibi büyük devletlerin hemen hepsi bir savaşın çıkmasında kendi çıkar ve emelleri açısından yarar görmekteydi. Bu nedenle Balkan bunalımından doğan Avusturya-Sırbistan çatışması kısa sürede genel bir savaş halini aldı.

Milliyetçilik düşüncesi özellikle 20. yüzyılın başlarında etkisini göstermeye başlamıştır. 1815 yılında Avrupa'ya yeni bir statü getirilmiş ve buna göre de güçler dengesi kurulmuştur. Özellikle 1870 Sedan Savaşı ile Alman ve İtalyan birliklerinin kurulması ve bu devletlerin girişimlerde bulunmaları Viyana Kongresi statüsünü ve güçler dengesini büyük ölçüde değiştirmiştir.

19. yüzyıl içinde önem kazanmış diğer bir gelişme de sanayileşmedir.

  1. Aşırı silahlanma hareketi
  2. Şark Meselesi

I. Dünya Savaşı'nın başlamasındaki genel nedenler olarak sıralanabilir.

 

Osmanlı Devleti

Osmanlı devleti'ni yöneten İttihat ve Terakki hükümeti 2 Ağustos 1914 günü Almanya ile gizli bir ittifak antlaşması imzalayarak savaşa İttifak güçler yanında girmeyi taahhüt etmiş ve silahlı kuvvetlerinin genel sevk ve idaresi için bir Alman askeri heyetini yetkili kılmayı uygun görmüştür

Anlaşmadan haberdar olan İngiltere'nin, Osmanlı Devleti'nin sipariş ettiği iki zırhlıyı Osmanlı Devleti'ne teslim etmekten vazgeçmesi üzerine 11 Ağustos'ta Göben ve Breslau adlı iki Alman zırhlısı Çanakkale Boğazı'ndan geçerek İstanbul'a gelmiştir. İngiltere'nin bu durumu yansızlığın ihlali olarak değerlendiren bir nota vermesi üzerine Alman zırhlıları Osmanlı donanmasınca "satın alınmış" ve gemi mürettebatı fes giydirilerek Osmanlı hizmetine devredilmiştir. Göben (Yavuz Muharebe Kruvazörü), Breslau ise (Midilli Kruvazörü) ismini aldı.

26 ekimde osmanlı donanması bir keşif tatbikatı için hazırlanma emri aldı ve ertesi gün toplanma bölgelerine gitmek için haydarpaşadan ayrıldı .28 ekimde osmanlı filosu 4 ayrı görev gücüne ayrılarak rusya kıyılarında farklı hedeflere yöneldi . koramiral souchon 29 ekim 1914 sabah 6.30 da 3 osmanlı destoreyerinin refakatinde bulunan goeben ile sivastapoldaki kıyı bataryalarına ateş açtı.hamidiye kruvazörü 6.30 da kefeye geldi ve yerel yetkilileri 2 saat içinde çatışmaların başlayacağı konusunda uyardı. hamidiye 9.00 da bir saat süren bir ateşe başladı ve daha sonrada yaltaya giderek burada 4 rus ticaret gemisini batırdı .2 osmanlı destroyeri 6.30 da odessaya hücum etti ve 2 rus gambotunu batırrarak birkaç tahıl silosunu tahrip etti.breslau kruvazörü ve ona eşlik eden osmanlı destroyeri novorossisk e geldi yerel yetkilileri uyararak 10.30 da kıyı bataryalarına ateş etti ve 60 mayın döşediler .limandaki 7 gemi hasar gördü 1ide battı.

30 Ekim günü Rusya Osmanlı Devleti'ne savaş açmış, bundan birkaç saat sonra Enver Paşa, Osmanlı Devleti'nin Rusya'ya savaş ilan ederek savaşa İttifak Bloku yanında girdiğini duyurmuştur. Bu duyurudan sonra İngiltere ve Fransa Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etmiştir..







Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol